T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI Erzincan Refahiye İlçe Halk Kütüphanesi

Refahiye

REFAHİYE

     1566-1871 yılları arasında Kemah Sancağına bağlı olan diğer dört nahiyeyle birlikte, Erzincan Sancağına bağlı olarak Gercanis, 1882 'de ilçe merkezi (Refahiye) yapılarak, Orta İl, Vadivank, Orçol, Diğinlu ve Dinasor nahiyeleri, bu nahiyelere bağlı köyler ile birlikte Gercanis'e bağlanmıştır.

     XVII. yy. seyyahı Evliya Çelebi'nin eserinde (Seyahatname, II, s. 617), Kercas (Gercanis) hakkında bilgi verilirken, yörenin idari ve ekonomik durumu hakkında da bilgi verilmektedir. Buradan anlaşıldığına göre, Refahiye ve çevresi özellikle hayvancılık ve buna bağlı ürünleriyle ünlüdür. Erzincan mutasarrıfı Şerif Paşa, Gercanis adının yabancı bir kelime olmasından dolayı, bu ismin değiştirilmesinin daha uygun olması düşüncesiyle, suyu ve havası güzel olmasından, etrafının ormanlarla kaplı olmasından dolayı, " Refah " bir yer anlamında 1884'te "Refahiye" olarak değiştirmiştir. Anadolu'nun birçok yerinde görüldüğü gibi, Refahiye'de de Ermeni faaliyetleri sıkça görülmüştür. Ermenilerin Refahiye'deki katliamlarını önlemek için, Çardaklı Boğazında bulundurulan süvari muhafızları 3 Kasım 1891 tarihinde Refahiye 'ye gönderilip bölgede meydana gelen Ermeni mezalimini önlemek için görevlendirilmiştir. (Başbakanlık Arşivi, Y.A. HUS., 252/115.) Erzincan'a 69 km uzaklıkta, 1744 km² yüz ölçümüne sahiptir. Ayrıca şehir 1939 ve 1992 depremlerinde oldukça zarar görmüştür.

     Erzincan'a 71 km uzaklıkta, 1744 km2 yüz ölçümlü Refahiye ilçesinin nüfusu TÜİK Erzurum Bölge Müdürlüğünden alınan bilgilere göre 10.625'dir. Eski adı Gercanis olan Refahiye'nin tarihine ilişkin ayrıntılı bilgi bulunmamaktadır. Erzincan yöresi ile aynı yönetimler altında yaşadığı sanılmaktadır. İlçeye, Erzincan Mutasarrıfı Şefık Paşa tarafından, bolluk anlamına gelen Refahiye adı verilmiştir.

     İlçe, batısındaki çam ormanları ve merkezden 10 km mesafede Soğukgöze ve Karaçam mevkileri arasında yer alan, yüksekliği 2000 m olan Dumanlı yaylaları, soğuk su kaynakları, göleti, piknik alanları ve kayak imkanları ile yaz ve kış turizmi açısından önem taşımaktadır. Her yıl Ağustos ayında bal festivali düzenlenmektedir. Ekonomisi toprak ve tarım ürünlerine dayanmaktadır. Çavdar, bakliyat, ceviz, kavun ve karpuz bolca yetiştirilir.

TARİHİ YERLER

Kutlutepe Kalıntıları
     Cengerli köyü çevresinde bulunmaktadır. Roma ve Bizans dönemlerine ait kalıntılar vardır. Çevrede bulunan önemli yerleşim alanıdır. Tarihte Kemah-Başguvar-Dariza üçgeninde, Malatya'ya uzanan yolun kilit noktası özelliğini taşımaktaydı.

Kadıköy Kilisesi
     Kadıköy kilisesi, günümüze kadar sağlam olarak gelmiştir. Kesme taştan yapılan kilisenin, giriş kapısı bezemeleriyle dikkat çeker. Kapıdaki atkı taşı üzerinde kabartma olarak işlenmiş haç motifi bulunmaktadır. Kilisenin içinde, duvar resimlerinin izleri mevcuttur. Apsisin önünde, ağaçtan yapılmış ince bir işçiliğe sahip bezemeli pano vardır.

Kutsal Kaya-Roma Antreposu
     Kökeni Hititlere kadar uzanmaktadır. Kutsal kayanın kuzey kesiminde bulunan Roma Antreposu üç yuvarlak binadan oluşmaktadır.

Merkez Camii
     İlçe merkezinde bulunan Merkez Camii, batılı dönem bezeme özelliklerini göstermekte, avlusunda ise Bahaettin Paşa şehitliği bulunmaktadır.

Köroğlu Mağarası
     İlçenin Altköy mevkiinde bulunan mağaraya taş merdivenlerle çıkılmaktadır. Mağaranın içerisinde kesilmiş taşlardan oturma bankları vardır. Mağaranın içinde bulunan izlerin, Köroğlu'nun kır atının izleri olduğu söylenmektedir.

Bal Kaya
     Yatan arslan görünümünü andıran kayadaki oluklara, arılar yaz aylarında yuva yapmaktadır. Bu yuvalarda oluşan ballar, oyuklardan aşağıya aktığından, kayaya Bal Kaya adı verilmiştir.

Gölet
     Kalkancı köyüne 2 km mesafede bulunan Kalkancı göleti ve Akarsu köyü göleti sulama amaçlı kullanılmakta ve piknik yeri özelliği de taşımaktadır.

Dumanlı Yaylaları
     İlçenin batısında, Soğukgöze ve Karaçam mevkiileri arasında yer almaktadır. Denizden yüksekliği 2000 m olan dumanlı yaylaları genelde çam ormanları olmak üzere çayır ve bitkilerle kaplıdır. Doğal güzelliği, temiz havası, bol soğuksu kaynakları, av hayvanları ve kamp imkanları ile yaz ve kış turizme açıktır.

Refahiye Ormanları
     Refahiye ilçesinin çevresinde yer alan çamlık alanlardır. Soğuk suları ve serin havası ile en güzel mesire yerlerindendir.